واکاوی نقش محصولات استراتژیک در معیشت پایدار روستایی(مطالعه موردی: تولید زعفران در دهستان رشتخوار)

محصول زعفران به‌عنوان گران‌ترین محصول کشاورزی و دارویی جهان، به دلایلی چون بهره‌وری بالای آب در مقایسه با سایر محصولات کشاورزی، اشتغال روستاییان و جلوگیری از مهاجرت آن‌ها، ارزش والای دارویی و ادویه­ای، سهولت نگهداری و حمل‌‌و‌نقل و از همه مهم‌تر درآمدزایی بالای آن نسبت به سایر محصولات کشاورزی، یک محصول کشاورزی قابل‌توجه محسوب می‌گردد. بر این اساس، با توجه به مستعد بودن برخی از نقاط ایران در تولید زعفران، بررسی اثرات معیشتی آن در سطح روستاهای فعال در تولید زعفران، امری کاملاً ضروری به نظر می‌رسد. لذا هدف تحقیق حاضر، ارزیابی وضعیت تولید زعفران و نقش آن در معیشت خانوارهای روستایی دهستان رشتخوار است. این پژوهش به روش توصیفی‌– تحلیلی انجام گردیده­است. در این راستا، نقش زعفران در 355 خانوار زعفران‌کار ساکن در 13 روستای بالای 100 خانوار این دهستان مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، ابتدا ضمن مطالعات اسنادی و بازدید­های اولیه میدانی، طیف گسترده­ای از شاخص‌ها تعیین گردید. سپس جمع­آوری داده­ها بر اساس شاخص­های انتخابی و با استفاده از پرسشنامه‌های روستا و خانوار انجام‌شده­است. برای تجزیه‌ و تحلیل داده­ها نیز از تحلیل‌های آماری و فضایی و نرم‌افزارهای Expert choice، SPSS و ArcGIS استفاده گردید. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که درآمدهای سالانه حاصل از تولید زعفران در 9/43 درصد از خانوارهای مورد مطالعه، بیش از سایر درآمدها است. همچنین از تجزیه‌وتحلیل داده‌های مورد مطالعه می‌توان استنباط نمود که تولید زعفران بر بهبود وضعیت معیشت ساکنان روستاهای دهستان رشتخوار تأثیر چشم­گیری دارد و این امر باعث تقویت انگیزه ماندگاری خانوارهای ساکن در این دهستان شده­است.